Auteur: Sofie Naeyaert en Jan De Meyer
Al lang leeft de vraag of een bestuurder van een speedelec een zwakke weggebruiker is of niet. De vraag is belangrijk, want als dat zo is, dan kan die bestuurder bij een ongeval steeds aanspraak maken op een vergoeding van de verzekeraar van een betrokken motorrijtuig. Dat volgt uit de regeling voor zwakke weggebruikers in artikel 29 Wet Aansprakelijkheid Motorrijtuigen (WAM).
Ingevolge artikel 2.17.3 van de Wegcode wordt een speed pedelec beschouwd als een bromfiets wanneer aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Deze voorwaarden omvatten onder andere een maximale snelheid van 45 km/u, een cilinderinhoud van maximaal 50 cm3 en een maximaal netto-vermogen van 4 kW in het geval van een motor met inwendige verbranding, of een maximaal nominaal continu-vermogen van 4 kW in het geval van een elektrische motor.
Hierdoor kan de bestuurder in principe niet worden beschouwd als een zwakke weggebruiker
Een speed pedelec wordt daardoor geclassificeerd als een bromfiets, wat op zijn beurt wordt beschouwd als een motorrijtuig. Hierdoor kan de bestuurder in principe niet worden beschouwd als een zwakke weggebruiker in de context van artikel 29bis WAM, en dus geen aanspraak maken op de vergoedingsregeling ervan.
Om te bepalen of een speed pedelec al dan niet onder de regeling voor zwakke weggebruikers valt, speelt ook het concept van “mechanische kracht” een rol. Daarom is het van belang om te begrijpen wat daaronder wordt verstaan. Moet hiermee bedoeld worden dat het voertuig in staat is om zich voort te bewegen zonder enige spierkracht, of wordt mechanische kracht ook beschouwd als een ondersteunende functie die nog steeds spierkracht vereist?
Het Hof van Justitie heeft in een arrest van 12 oktober 2023 geoordeeld dat voertuigen die niet uitsluitend door mechanische kracht worden aangedreven en die niet in staat zijn om zich voort te bewegen zonder spierkracht, niet onder dezelfde categorie vallen als voertuigen zoals motorfietsen, auto’s en vrachtwagens die volledig door mechanische kracht worden aangedreven en aanzienlijk hogere snelheden kunnen bereiken. Daarom vallen die voertuigen volgens het Hof niet onder het begrip “voertuig” in de zin van de richtlijn 2009/103.
Daarop voortbouwend oordeelde het Hof van Justitie dat een fiets met een elektrische motor die uitsluitend trapondersteuning biedt en die een functie heeft waarmee de fiets zonder trappen versnelt tot 20 km/u, maar pas kan worden geactiveerd na het gebruik van spierkracht, niet als een “voertuig” wordt beschouwd volgens de richtlijn 2009/103.
Concreet lijkt uit dit alles te volgen dat als een speed pedelec in staat is om autonoom te bewegen zonder trapondersteuning (spierkracht) boven de snelheid van 25 km/uur, een verplichte BA-verzekering voor bromfietsen vereist is, en de bestuurder van de speed pedelec niet kan worden beschouwd als een zwakke weggebruiker in de zin van artikel 29bis WAM.
Maar we moeten voorzichtig zijn met te snelle conclusies, want de rechtsleer en rechtspraak over deze kwestie gaat diverse richtingen uit. We volgen het verder op.
Hebt u een ongeval gehad met een speedelec, aarzel dan niet om onze bijstand te vragen!